TÂY NINH – “VƯƠNG QUỐC” MỚI CỦA NGHỀ NUÔI CÁ GIỐNG MIỀN NAM

Tây Ninh đang sở hữu “thiên thời – địa lợi – nhân hòa” để phát triển nghề nuôi cá giống, đặc biệt là cá tra bột. Tuy nhiên, để bứt phá và trở thành trung tâm sản xuất giống quy mô lớn, cần có sự vào cuộc đồng bộ từ chính quyền, nhà đầu tư, và các cơ sở nghiên cứu. Việc khơi thông cơ chế, đầu tư hạ tầng, đào tạo kỹ thuật sẽ là chìa khóa giúp Tây Ninh khai mở toàn bộ tiềm năng và vươn mình trở thành “vương quốc cá giống mới” của miền Nam... #giathuysan

TÂY NINH – “THỦ PHỦ” MỚI CỦA NGÀNH NUÔI CÁ GIỐNG MIỀN NAM

Một vùng đất mới, một hướng đi khác biệt

Trong nhiều năm qua, nhắc đến nghề nuôi cá tra giống – mắt xích đầu tiên và quan trọng trong chuỗi giá trị ngành xuất khẩu cá tra – người ta thường nghĩ ngay đến các tỉnh miền Tây như Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang... Tuy nhiên, giữa lúc nhiều vùng truyền thống đang đối mặt với ô nhiễm nguồn nước, biến đổi khí hậu và áp lực môi trường, thì một cái tên mới bắt đầu được nhắc đến: Tây Ninh – một địa phương chưa từng nằm trong bản đồ thủy sản trọng điểm, nhưng đang trỗi dậy mạnh mẽ.

Hàng trăm ao hồ dọc theo các tuyến kênh thủy lợi, nguồn nước ngọt quanh năm từ hồ Dầu Tiếng, khí hậu ôn hòa và thổ nhưỡng ít bị nhiễm phèn… tất cả tạo nên một “mảnh đất hứa” cho những người làm nghề nuôi cá giống. Và rồi, như một sự tình cờ được định sẵn, người đầu tiên phát hiện ra tiềm năng đó lại là một người nông dân đến từ Tiền Giang.

“Tôi nhìn thấy tương lai nghề cá tra giống ở đây”

Ông Nguyễn Văn Hiệp, một lão nông dày dạn kinh nghiệm từ vùng đất Tiền Giang, từng gắn bó hàng chục năm với nghề nuôi cá tra bột – những sinh vật nhỏ bé chỉ như hạt bụi dưới nước nhưng lại là nền tảng sống còn cho cả một ngành công nghiệp xuất khẩu.

“Những năm gần đây, nước ở miền Tây bị nhiễm phèn, nhiễm mặn, lại thêm dư lượng thuốc trừ sâu khiến cá chết bất thường. Tôi đi khắp nơi tìm nước sạch mà nuôi không được… cho đến khi đến Tây Ninh,” ông Hiệp kể.

Cơ duyên đưa ông đến xã Tân Phong, huyện Tân Biên – nơi có những ao hồ nằm cạnh các tuyến kênh dẫn nước trực tiếp từ hồ Dầu Tiếng. Với con mắt nhà nghề, ông lập tức nhận ra lợi thế quý giá: dòng nước lưu thông một chiều, ít gây bệnh, dễ quản lý môi trường ao nuôi. Không chần chừ, ông quyết định thuê ao, cải tạo mặt bằng, xử lý môi trường rồi thả mẻ cá bột đầu tiên. Kết quả ngoài mong đợi: tỷ lệ sống cao, tăng trưởng nhanh, cá khỏe mạnh và đầu ra thuận lợi.

Không dừng lại, ông Hiệp tiếp tục mở rộng quy mô lên 5 ao nuôi, với sản lượng lên đến 15–20 tấn cá giống mỗi ao, mỗi đợt nuôi kéo dài chỉ khoảng 1,5–2 tháng. Giá bán ổn định từ 55.000 – 60.000 đồng/kg cá tra con (300–500 con/kg) đủ để trang trải chi phí và có lợi nhuận ổn định. Hiện tại, ông còn dự tính phát triển thêm các giống cá khác như cá rô, cá trê – tận dụng lợi thế điều kiện nước và khí hậu hiếm nơi nào có được.

Từ một hộ dân đến phong trào nuôi cá giống lan rộng

Câu chuyện của ông Hiệp nhanh chóng lan truyền trong cộng đồng nông dân địa phương. Từ một hộ tiên phong, đến nay tại xã Tân Phong đã có khoảng 7 hộ dân chuyển sang nghề nuôi cá tra giống, một số còn kết hợp cùng kỹ sư thủy sản từ TP.HCM để xây dựng quy trình bài bản hơn.

Ông Đặng Thế Phương, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Tân Phong nhận định: “Nghề nuôi cá giống ở đây mới phát triển vài năm gần đây nhưng cho thấy hiệu quả rất rõ. Nguồn nước sạch, khí hậu ổn định, nông dân chịu khó học hỏi kỹ thuật, đầu ra khả quan. Nếu được đầu tư bài bản, đây có thể là ngành kinh tế chủ lực mới cho xã”.

Thực tế, dọc theo các tuyến kênh thủy lợi chính như kênh Đông, kênh Tây, hàng trăm ao hồ nhân tạo hình thành từ quá trình thi công vẫn còn bỏ hoang hoặc chỉ tận dụng nhỏ lẻ cho nuôi vịt, trồng rau nhút, sen, súng. Trong khi đó, chính những ao hồ này hoàn toàn có thể trở thành khu nuôi cá giống tập trung, hoặc khu vực sản xuất thủy sản quy mô lớn nếu có chính sách hỗ trợ cải tạo và đầu tư hạ tầng đi kèm.

Mô hình nuôi cá tra bột tại xã Tân Phong, huyện Tân Biên đã chứng minh tính khả thi với sản lượng mỗi ao đạt 15-20 tấn/lứa, chu kỳ nuôi ngắn chỉ từ 1,5 – 2 tháng.

Cơ hội bứt phá – và những rào cản cần tháo gỡ

Không thể phủ nhận rằng Tây Ninh đang sở hữu một “của để dành” khổng lồ chưa được khai thác hết. Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, vẫn còn nhiều việc phải làm.

Một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là thủ tục thuê, chuyển đổi mục đích sử dụng đất ao hồ còn chậm, gây khó khăn cho nhà đầu tư muốn mở rộng quy mô. Bên cạnh đó, hạ tầng kỹ thuật cho ngành thủy sản còn yếu, thiếu các trạm bơm, hệ thống xử lý nước, kho lạnh, cơ sở chế biến và logistics hỗ trợ.

Ngoài ra, Tây Ninh hiện vẫn chưa có nguồn nhân lực kỹ thuật cao chuyên về thủy sản. Phần lớn người nuôi vẫn dựa vào kinh nghiệm, chưa tiếp cận đầy đủ quy trình nuôi hiện đại, khiến hiệu quả chưa đạt mức tối đa.

Một chiến lược cho “vương quốc giống cá” phía Nam

Để biến Tây Ninh thành trung tâm sản xuất cá giống lớn của khu vực, rất cần một chiến lược tổng thể, có sự phối hợp giữa chính quyền – nông dân – doanh nghiệp – viện nghiên cứu.

Một số đề xuất cụ thể có thể kể đến:

• Lập vùng quy hoạch nuôi cá giống tập trung, đặc biệt dọc theo kênh thủy lợi chính và vùng ven hồ Dầu Tiếng.

• Đơn giản hóa thủ tục hành chính, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp thuê – sử dụng ao hồ dài hạn để đầu tư.

• Xây dựng hạ tầng hỗ trợ nuôi trồng thủy sản, bao gồm trạm bơm, hệ thống cấp – thoát nước, xử lý môi trường, trung tâm giống và kỹ thuật.

• Đào tạo lực lượng kỹ thuật chuyên ngành, hỗ trợ kỹ sư trẻ về công tác tại địa phương thông qua các chương trình liên kết đại học – địa phương – doanh nghiệp.

---

Kết luận

Từ một nông dân đi tìm nước sạch để nuôi cá, ông Nguyễn Văn Hiệp đã mở ra hướng đi hoàn toàn mới cho ngành thủy sản Tây Ninh. Và với những gì đang diễn ra, không quá lời khi nói rằng Tây Ninh hoàn toàn có thể trở thành “vương quốc mới của nghề cá giống miền Nam” – nơi vừa có thiên thời, vừa có địa lợi, và bắt đầu hội tụ nhân hòa. Điều còn thiếu, chỉ là một chiến lược đồng bộ và quyết tâm hành động.